INSTRUKCJA POSŁUGIWANIA SIĘ NOTESEM,
czyli jak wypełniać karty winne w Księdze
Rubryka 1: Kraj
Tu wpisujemy kraj pochodzenia danego wina. Zawsze na etykiecie jest taka informacja umieszczona: Produce of France, Produit de France, France, Made in France choć spotkałem wina bez nazwy państwa ale w kontekście pozostałych informacji tam się znajdujących nie mogło być mowy o pomyłce…
Rubryka 2: Rok
Tu oczywiście wpisujemy rok produkcji, który de facto jest rokiem zbioru winnych gron. Rok nie zawsze znajduje się wprost na etykiecie Głównej i bywa, że trzeba go szukać na etykiecie pomocniczej z tyłu butelki lub nawet na górnej pomocniczej, zwanej też koronką, nalepianej na szyjce butelki. W tej rubryce jest jeszcze wydzielone miejsce na umieszczeniu informacji PIJ PO oraz PIJ PRZED. Bazując na swojej wiedzy, poradzie konsultanta enologa, informacjach prasy fachowej jak w Polsce bardzo ciekawy magazyn Wino, rekomendacji marszanda – szacujemy najlepszy i bezpieczny okres dla konsumpcji danego wina wpisując w te rubryczki stosowne ramy czyli rok przed którym konsumpcja tego wina nie dostarczy nam prawdziwej maksymalnej przyjemności, gdyż może nie być ono jeszcze w pełni dojrzałe. Natomiast picie danego wina po wskazanym roku naraża nas na ryzyko utraty jego kluczowych walorów. Zwietrzenie, skwaśnienie, spleśnienie albo zwyczajnie spłaszczenie jego najsilniejszych bodźców czyli utratę wartości także inwestycyjnej.
Rubryka 3: kolor
Tu zaznaczamy tzw. tikiem, krzyżykiem, kreską, a najlepiej wypełniamy stosowny box kolorem Czerwonym lub Żółtym (np. transparentny marker) pamiętając o zaznaczeniu wina musującego jeśli ono jest takowym wg technologii Champagne, Cava, Prosecco, Igristoje, czy portugalskie Vinho Verde…
Rubryka 4: Region
Tu wpisujemy Region winiarski typu Bordeaux, Burgogne, Toskania, Mendoza, Barossa, Colhagua, Rioja etc. Ta informacja zwykle znajduje się na etykiecie np. Grand Vin De Bordeaux, Bordeaux Controlee. Jednak nie jest to regułą i wówczas po adresie lub znajomości geografii dochodzimy z jakiego regionu.
Rubryka 5: Apelacja
Tu wpisujemy apelację. Coś jak gmina, z grubsza. Wina francuskie w znakomitej większości zawierają nazwę apelacji jeśli aspirują do choć średniego klienta.
Wina stołowe nie maja takich aspiracji i trudno tam doszukać się takich informacji. Niektóre kraje nieco inaczej opisują przynależność winnych rodzin. Francja jest np. zwolennikiem zależności wspólnych cech win z charakterystyką ziem z których pochodzą, tzw. teroir i stąd ta informacja jest najważniejsza, a w innych krajach wystarcza przynależność do obwodów administracyjnych, które zwykle prawie się pokrywają ze struktura gleb ale jak wiemy „prawie –robi wielką różnicę”.
Jeśli mamy trudności z ustaleniem Apelacji, można wspierać się producentem lub adresem lokalizacji jego siedziby…albo sięgnąć do internetu.
Rubryka 6: Chateau
To łatwa rubryka, bowiem większość etykiet w najbardziej wyraźny sposób i największymi literami informuje o Chateau, z którego pochodzi wino. Oczywiście zawsze od reguły są wyjątki szczególnie w grupie win pośledniejszych gdzie bywa, iż najbardziej rzucającym w oczy napisem jest nazwa szczepu winnego lub nazwa regionu. Pozostawiamy Czytelnikowi decyzję czy zechce podążyć w wyznaczonym przez producenta kierunku i wpisze ten sam tekst czy też pozostawi tą rubrykę niewypełnioną. My wpisujemy jak chce producent aby uniknąć w przyszłości dylematów: zapomniałem wpisać? Etc.
Chateau, jak opisywaliśmy to w Księdze, nie zawsze jest faktycznym pałacem lub nawet dworkiem… często są to jedynie zabudowania gospodarcze, albo wcale nie ma nic. Bywa i tak. Chateau to umownie w języku winiarskim znaczy jak w metryce – miejsce urodzenia wina, miejsce gdzie wzrastały winogrona, gdzie własne lub dzierżawione pole z krzakami winogronowymi dało zasadniczą część owoców do tłoczenia i procesów fermentacyjnych. Niektóre kraje precyzują prawem jaka to musi być cześć. Na szczęście istnieją urokliwe zamki, pałace, dworki, w których mieszkają właściciele winnic lub ich potomkowie i pozwalają na zwiedzanie albo wręcz traktują ten proceder jako dodatkowe źródło przychodów, albo tez po prostu urządzają tam muzeum danej winnicy i rodziny, często także formę prezentacji własnych zbiorów, kolekcji najróżniejszych przedmiotów niekoniecznie związanych z winiarstwem jak np etykiety zapałek, broń, porcelana, stare żelazka, kafle ozdobne (np. miśnieńskie kafle piecowe) terakota artystyczna i antyczna (jedna z winnic portugalskich pod Lizboną ma taką ogromną kolekcje częściowo prezentowaną bezpośrednio na otwartym powietrzu w gaju oliwnym z kilkoma drzewkami sprowadzonymi z Jerozolimy nawet 1000-letnimi !) Są także obiekty zaadoptowane do celów turystycznych i hotelarskich –tu definitywnie przoduje Francja a w niej region Bordeaux! Piękne romantyczne pobyty tamże właśnie, ze wspomnieniami na całe życie, oferuje ClubSportTravel.
Rubryka 7 : Rodzaj Wina
Tu mamy do czynienia z czterema box’ami – okienkami które wypełniamy wg swego przekonania, najlepszej wiedzy lub korzystając z informacji sprzedawcy czy someliera. Zaznaczamy tzw. „tikiem“ czyli logiem Nike’a stosowne okienko lub artystycznie je zamazujemy tak aby jednoznacznie określić z jakim winem mamy do czynienia. Wielkim ( np. Petrus, Opus 1 – Mondaviego, Sasicaia, Ornelaia czy inne Wielkie Toskany, wielka Piątka z Bordeaux, etc.), Pełnym (full body – wina gęste, ciężkie, taninowe, cieliste, niemal wyczuwalne ciałem wina …), średnie – najczęściej spożywane do popijania posiłków, bez zadęcia, łatwo strawne, proste wina ,które właśnie zwykle określamy pieszczotliwym zdrobnieniem: winko. I rześkie, lekkie nieskomplikowane najczęściej różowe lub białe i najczęściej dobrze schłodzone.
Rubryka 8: Producent
Tu wpisujemy producenta z etykiety lub jeśli naszym zdaniem warto – możemy dodać także jego właściciela bowiem wielu producentów wymienianych na etykietach dawno zostało kupionych przez wielkie korporacje winne jak np. wyżej wspomniane Constellation Brands właściciela wielu marek, Chateau oraz producentów. Dlaczego nie zmienia się automatycznie nazwy producenta ? Po co? Taka zorganizowana grupa handlowo-produkcyjna z własnym brandem (marką) zapada w pamięć konsumentów, klientów, rynku, inwestorów branżowych stanowiąc wartość samą w sobie i przy tym tworząc wartość niematerialną tzw. good will .który można amortyzować, dawać pod zastaw kredytów inwestycyjnych i po prostu sprzedawać.
Rubryka 9 : Szczepy Winne
Zauważalny jest światowy trend podawania szczepów pochodzenia . Trend jak wiele innych przywędrował od praktycznych Amerykanów, którzy wszystko upraszczają i nie boją się, w przeciwieństwie do konserwatywnej Europy, krzyknąć ,że król jest nagi czyli nazywać rzeczy po imieniu nie dając się wciągać w tzw. magie i romantyzm. Mało tego, ubierają te nowe obyczaje w regulacje prawne i je potem egzekwują. Piszemy o tym w Księdze w Rozdziale Vademecum. Niemniej jednak nie zawsze spotykamy jasno klarownie podanej nazwy szczepu i wtedy opieramy się naszej wiedzy tzn. np. wiemy , że wina z St Emillion zawierają dominującą albo co najmniej połowę Merlota z dodatkiem Cabernet Sauvignon, a wina z lewego brzegu Girondy (Medoc) odwrotnie tj. dominuje Cabernet Sauvignon z ok 1/3 Merlota i ok 5% Cabernet Franc. Jeśli nie ma nazwy szczepu na winach włoskich to można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że to Sangiovese chyba że to wino z centralnej Toskanii z okolic miasteczka Montepulciano i wówczas powinniśmy przypuszczać ,iż mamy do czynienia ze szczepem Montepulciano właśnie …Jeśli natomiast mamy w rękach hiszpańską Rioję to pewnie autorem sukcesu jest słynne Tempranillo. Chablis? Bez wątpienia to Chardonnay. Itd., itd. Dla ułatwienia zamieściliśmy tabele najpopularniejszych winorośli w danych krajach i regionach winiarskich abyś sam mógł szybko zweryfikować swoje przypuszczenia lub podejrzenia…
Rubryka 10: Czas Otwarcia
Nie chodzi tu wbrew pozorom o ilość czasu jaką zajęło Ci otwarcie butelki automatycznym lub tradycyjnym ,ręcznym korkociągiem. Tu wpisujemy w minutach lub godzinach czas jaki Twoim zdaniem musi upłynąć od otwarcia butelki ( i przelania zawartości do karafy lub dekantera ) do rozpoczęcia konsumpcji. Jak piszemy w Księdze w rozdziale Vademecum , wino reaguje z tlenem zawartym w powietrzu i się napowietrza/oksyduje. Ulegając temu procesowi wygładza się tekstura wina, jego smak gubi tzw. piki ostrości i chropowatości. Wino się OTWIERA ! Szlachetnieje, subtelnieje, wygładza. I ten właśnie czas powinieneś Drogi Czytelniku wpisać w tą rubrykę. Czas Otwarcia. Zauważysz ,że on może ewoluować. Skracać się lub wydłużać z wiekiem. Zanotuj ten trend w Uwagach.
Rubryka 11 : Dekantacja
O dekantacji pisaliśmy dużo w Księdze . Tu zaznaczamy po wypiciu pierwszej butelki z naszych zasobów czy dekantacja jest konieczna czy nie. Jeśli na razie nie to oceniamy czy w przyszłości może być potrzebna –np. dlatego ,że wino jest ciężkie i taninowe i należy się spodziewać za kilka lat wytrącania osadów, a co za tym idzie –konieczności dekantacji .
Rubryka 12 :Rekomendacja Menu
Zdobywając doświadczenie będziesz coraz więcej wiedział co i jak łączyć i dlaczego. To doświadczenie akurat zdobywa sie w sposób mało uciążliwy…popijając (ale z uwagą i natężając zmysły ) oraz przegryzając (nie jak dawniej :zakąszając ale pogryzając, smakując, pojadając –bowiem w szczególności obżeranie się wyszło już z mody i stylu życia współczesnego homo sapiens) . Wpisując tu dania ,które sprawdziłeś ułatwiasz sobie życie i na przyszłość nie musisz już tracić czasu na medytacje tylko hop-siup powtarzamy to co dobre bo po co zmieniać coś co się sprawdziło…No taaaak ale gdzie nasz duch poszukiwacza i eksperymentatora, gdzie nasz talent kulinarny ma się ujawniać jak nie w stałym eksperymentowaniu. No i trzeci kierunek – kolekcjonowanie zewnętrznych źródeł , a to po prostu zapisywanie zastosowanych przez somelierów zestawów lub kolekcjonowanie coraz popularniejszych drukowanych menu prywatnych lub korporacyjnych przyjęć. (może poza weselnymi ,które hmmm …zostawmy ich autorom jako jedynie ich niepowtarzalną przygodę ) Oczywiście zasada BB czyli Białe do Białego, a CC czyli czerwone do czerwonego …dawno już wyszła z obiegu jako jedynie obowiązująca doktryna – oczywiście też za sprawą praktycznych i kochających wolność Amerykanów. Zwłaszcza ,ze wina białe zawierają zwykle więcej cukru (choć ze smaku to nie zawsze wynika wprost ) a więc są tuczące…a czerwone wspiera pracę serca i jak mówi mój przyjaciel z Zabrza –słynny ginekolog prof. dr S. dobrze wpływa na podtrzymanie ciąży… (kilka łyków, a nie flaszka )
Rubryka 13 : Alk %
Tu wpisujemy zawartość alkoholu po prostu, czyli liczbę procent od 7-17% i to dla przypomnienia te górne wielkości wcale nie tylko dotyczą win fortyfikowanych jak sherry, porto, madera ale także tradycyjnych winifikacji ,a tu króluje świetne Amarone Valpolicella gdzie alkohol sięga nawet 17,5% jak w ocenionym na 94 CT (1998 ) Romano Dal Forno Amarone della Valpolicella Vigneto Monte Lodoletta To rzeczywiście wino gorące, także z powodu ceny za butelkę przekraczającej grubo 1 tysiąc PLN…
Rubryka 14 :Status
Tu wpisujemy np AOC, DOCG, ITG, Riserva, Cru Borgeois, Gran Cru Classe, Premiere Cru Controlee, Crianza etc. czyli to co producent umieścił na etykiecie chwaląc się swoim produktem oraz rozliczając się z urzędem/instytucją uprawnioną do przyznawania klasyfikacji. Umieściliśmy stosowane klasyfikacje, regulacyjne i zwyczajowe na stronach regionalnych (tam gdzie mapy) i do korzystania z nich zachęcamy. Te informacje nie wpływają na smak wina, a zwłaszcza na jego personalny odbiór ale jednak stanowią istotną wskazówkę dla konsumenta i warto je znać.
Rubryka 15: Konsumpcja i diariusz
To miejsce, którego istotą jest ocalić od zapomnienia nasze wrażenia ,emocje, atmosferę spotkania, opinie naszych gości ale i wykorzystać ich wiedzę oraz ocenę do naszych kolekcjonerskich celów i urealniać opinię o naszych winach unifikując oceny. Jak powiedział Szanowany i lubiany enolog artysta –Marek Kondrat :…dobrze jest pamiętać co i z kim się piło!
Rubryka 16 : Sklep
Sklep nie w każdym przypadku wart jest zapamiętania. Jeśli leży na naszych szlakach przemieszczania się z powodu zakupów, szkoły dzieci, miejsca pracy, sal sportowych –warto go wpisać również dla kontroli i porównania cen oraz by pamiętać gdzie wrócić po uzupełnienie zapasów. Warto zapisywać sklepy gdy kupowaliśmy za granicami kraju bo pamięć jest zawodna i lubi płatać figle- przydaje się też nr telefonu lub maila aby zamówić lub sprawdzić obecność zanim stracimy czas jadąc tam niepotrzebnie. Wbrew pozorom wracamy w te same miejsca albo w ich pobliże z przyjemnością i witani tam także będziemy z radością ,jak się wita stałego klienta, nierzadko otrzymując miły każdemu sercu rabacik… doradzam tez zapisywanie tu imienia sprzedawcy aby potem odezwać się do niego po imieniu i spersonalizować tym samym nasze relacje. Bo przecież w życiu ,zwłaszcza enomana ,ważne jest aby było miło…
Rubryka 17 : Etykieta
Tu wklejamy etykietę, którą tajemnym, znanym tylko nam sposobem zdejmujemy z butelki. Najlepiej użyć roślinnego kleju w sztyfcie aby etykieta się nie marszczyła, nie odklejała po czasie, równo przylegała do Karty Winnej. Nawet wówczas gdy etykieta zdjęta została dzięki plastikowej nalepce ,której brzeg pokryty jest klejem. O sposobach zdejmowania etykiet debatuje się na internetowych forach z nie mniejszą pasją i zaangażowaniem jak nie przymierzając o bólu gardła… I my też w tej materii się wypowiadamy dzieląc się z naszymi przyjaciółmi – Czytelnikami , zdobytą wiedzą i doświadczeniem. Chyba znamy tajemnice upartych etykiet –tajemnice-bo jest kilka ,a nie jedna…bo różne są stosowane kleje i różny materiał
Zdejmowanie Etykiet – dowiedz się jak najłatwiej i najlepiej…
Rubryka 18 : Prezent
Dostajemy czasem wino w prezencie zwykle butelkę ,dwie, a czasem nawet karton z jakichś specjalnych okazji. Warto zapamiętać od kogo aby z tą osobą go kiedyś spróbować w miarę możliwości bo tak podpowiada kodeks enomanów. Warto także to pamiętać z prozaicznego powodu –aby nie wręczyć takiej butelki tej samej osobie popełniając rażący nietakt… Pamiętam przypadek pewnej butelki wędrującej niczym Toni Halik po znajomych ,aż w końcu po raz trzeci trafiła do mnie i mimo jej zawrotnej ceny ( co u wszystkich budziło zahamowania i szacunek ) została skonsumowana aby przerwać ten łańcuszek św. Antoniego. Nie obyło się jednak bez celebry bowiem udało się ustalić z humorem 3-ch ostatnich dzierżawców butelki i skonsumowaliśmy ją razem.
Rubryka 19 : Stan Korka
Zwróćmy uwagę ,że ta rubryka zawiera 4 okienka skośnie podzielone ,każde na dwie części. Chodzi o w miarę ciągły monitoring stanu korka aby uniknąć ryzyka kontaktu bezpośredniego wina z powietrzem, co kończy się raczej zawsze zepsuciem zawartości , a przynajmniej bardzo istotnej utraty jakości. Wpisując raz na 2-5 lat w zależności od wolumenu zasobów i założonych czasów przechowania rok badania i stan korka (zacieki, penetracja wina w % lub ułamku długości korka –max 2/3) będziemy bezpiecznie i bezstresowo kumulować nasze kolekcjonerskie bogactwo z dumą, a nie strachem do wyznaczonego czasu jego uroczystego spożywania.
Rubryka 20 : Uwagi
Tu umieścimy wielkość rabatu aby nie zakłócać stanu gry rynkowej lub też zaznaczymy czy kupiliśmy w promocji świątecznej lub wolumenowej albo też dokonaliśmy prywatnego importu (co wiąże się zwykle z niższą ceną lub unikalnością danego zakupu)
Rubryka 21 : Kontrola Zasobów
O tej rubryce w zasadzie nie ma co pisać bowiem klarownie widać jakie i gdzie informacje umieszczać. Kontrola Zasobów pozwala na utrzymywanie niezbędnego zapasu ulubionych przez nas win, świadomość ich rosnącej wartości i nie dopuszczanie do utraty tej wartości przez przeczekanie okresu pij przed. Warto od czasu do czasu zrobić inwentaryzację bo jakoś nie wierze ,że każdy z nas będzie na bieżąco utrzymywał notatki w księgowym porządku…
Rubryka 22: SSN
To kluczowa rubryka opisująca nasze wino. Tu zawrzemy nasze opisy koloru ( Szata) Smaku i Zapachu (Nos) .Ułatwia to drobnym drukiem wpisany najpopularniejszy zestaw określeń, które można zakreślić (czego nie polecamy) lub wpisać własne ( co bardzo polecamy) nawet posiłkując się indeksami określeń z Vademecum.
Przezroczysta koperta na okładce
Na odwrocie pierwszej okładki została umieszczona trwale przezroczysta koperta . Jej celem jest poprawa użyteczności księgi dla użytkownika.
Zauważyliśmy w eksploatacji księgi iż często, gdy udało nam się zdjąć etykietę lub ją wydrukować z telefonu np to nie zawsze mamy akurat czas na to by dokonać pełnego wpisu i wtedy przydaje się własnie ta buforowa przestrzeń ,w której umieszczamy tymczasowo te etykiety aby się nie pałętały ,nie gniotły i co gorsza -nie ginęły. Można tez tam przechowywać nalepki do ściągania etykiet lub ich mniejsze kawałki pozostałe po odcięciu gdy etykiety były male.